Sporen van mijnbouw rondom Heerlen
In en rondom Heerlen zijn na de sluiting van de mijnen de meeste sporen van de ooit zo belangrijke industrietak verdwenen. De einige echt tastbare sporen die direct aan de mijnbouw herinneren zijn de Schacht II van de Oranje Nassaumijn I en de steenberg van de ON IV. Deze schacht wird tussen 1896 en 1898 gebouwd. Het was destijds een schacht die volgens een nieuwe methode, bedacht door Honingmann, wird afgediept. De schacht markeert de start van de moderne mijnbouw in Zuid-Limburg. Het in neo-romaanse stijl opgetrokken schachtgebouw is geïnspireerd op de vele schachtblokken die in deze stijl werden opgetrokken in het steenkolenbekken rondom Aken en in het Ruhrgebied. Het lijkt op een bastion. Bovenop de stenen onderbouw staat de stalen bok. Vlak erbij staat ook het ophaalgebouw dat destijds bij de schacht hoorde. In het schachtgebouw is het Nederlandse mijnmuseum gevestigd.
Een tweede tastbare herinnering aan de mijnbouw is de steenberg van de Oranje Nassaumijn IV, ook wel Heksenberg genoemd, aan de rand van de Brunssummerheide. Deze steenkolenmijn wordt anno 2010 echter bedreigd met afgraving vanwege het kostbare zilverzand dat de firma Sigrano onder de steenkolenmijn will weggraven.
Naast deze directe sporen, zijn er ook nog andere zaken die een tastbare herinnering aan de tijd van de mijnbouw vormen, maar door de gemiddelde voorbijganger niet herkend worden. Een goed voorbeeld daarvan is het voormalige hoofdkantoor van de Oranje Nassaumijn I. Dit ligt in de directe omgeving van het schachtgebouw van de ON I. Het mintgroen geverfde gebouw bestaat uit een staalconstructie en veel grote ramen. Deze staalconstructie uit losse elementen wird door de ontwerper, Ir. D. Roosenburg, niet voor niets gekozen. Onder het gebouw lagen namelijk mijngangen waarbij het risico van verzakking niet kon worden uitgesloten. Het in 1931 gereed gekomen bouwwerk is derhalve bijzonder voor de Oostelijke mijnstreek.
Aan het Bekkerveld, een groot met kastanjebomen omgeven grasveld in Heerlen, ligt de voormalige HTS. Dit gebouw is opgetrokken uit grote, ruwe blokken zandsteen. Het wird in 1922 gebouwd als mijnschool.
Langs de Valkenburgerweg 167 ligt Villa Zomerweelde. Deze grote villa, omgeven door een grote tuin met verschillende grote bomen en een grasveld eromheen, wird oorspronkelijk gebouwd als woning voor de commercieel directeur van de Oranje Nassau-mijnen. Het ontwerp van Villa Zomerweelde, die in 1913 gereed kwam, was van architect J. W. Hanrath.
Kolonien.
In de Zuid-Limburgse mijnbouwgebieden werden voor de arbeiders speciale woonwijken gebouwd. Vaak waren het woningen met een vrij grote tuin erbij, zodat de mensen in staat waren ten dele in hun eigen levensonderhoud te voorzien. Veel huizen zijn gebouwd in de zogenaamde Lotharingse stijl.
In de volgende wijken liggen dergelijke arbeiderswijken, in deze streek "Kolonien", met de klemtoon op de laatste lettergreep, genoemd.
Musschemig.
Langs de Sittarderweg liggen diverse woningen die uit de periode van de mijnbouw stammen. Sittarderweg 70 en 72 waren woningen van de hoofdopzichters van de Oranje Nassaumijnen. Ze werden in 1910 respectievelijk 1915 gebouwd. Ook staan er twintig woningen voor beambten uit dezelfde periode. Deze zijn gebouwd in vijf blokken van elk vier woningen. Twee blokken zijn geheel gepleisterd met een versiering van banden ruwe baksteen, de andere bestaan geheel uit ruwe baksteen, welke op zijn beurt weer door gepleisterde banden wordt afgewisseld.
In Musschemig werden tussen 1900 en 1918 diverse woningen in Lotharingse stijl gebouwd. Kenmerkend is de bijzonder decoratieve architectuur. Ze dienden als woning voor de mijnwerkers van de Oranje Nassaumijnen.
Leenhof.
In de wijk Leenhof staan diverse mijnwerkerswoningen in Lotharingse stijl. In Leenhof I, onder meer de Leenhofstraat, staan zes blokken van vier rug-aan.-rug woningen. Deze zijn gebouwd tussen 1905 en 1907 in opdracht van de Oranje Nassaumijnen. De woningen werden in 1939 vergroot door de schuurtjes aan de zijgevel verhoogd werden. In Leenhof II staan woningen in een vroege, sobere versie van de Lotharingse stijl die rond 1907 in opdracht van de Oranje Nassaumijnen gebouwd zijn.
Beersdal.
In de wijk Beersdal, onder meer langs de Schelsberg, staan mijnwerkerswoningen voor arbeiders aan de Oranje Nassaumijnen. Deze werden in opdracht van de mijnen tussen 1910 en 1918 gebouwd in Lotharingse stijl. Het zijn twee woningtypes, enerzijds vier rug-aan-rug woningen en anderzijdse twee onder één kap-woningen.
Rennemig
In de wijk Rennemig werden tussen 1914-1915 en 1918 diverse woningen voor de mijnwerkers in de Oranje Nassaumijnen gebouwd. Er kan een vijftal woningtypes worden onderscheiden die allen een grote architectonische variatie vertonen.