Wijlre.                  Wijlre met watermolen en St. Gertrudiskerk.             Vakwerkhuis in Stokhem. Wijlre is een groot dorp in het Geuldal. Het ligt tussen Wittem en Valkenburg, niet ver van Gulpen af. Wijlre ontstond al een nederzetting bij de waterburcht aan de Geul. In 1040 schonk Hendrik III Wijlre aan zijn nicht Ermengardis. Tot 1794 was Wijlre een vrije rijksheerlijkheid binnen het Duitse rijk en maakte deel uit van de Westfaalse Kreis. De Duitse adelaar in het wapen van de voormalige gemeente Wijlre, die tot 1981 bestond, herinnerde hieraan. Wijlre is waarschijnlijk vooral bekend als standplaats van de Brand Bierbrouwerij. Deze is in de loop der jaren steeds verder uitgebreidt en neemt nu een aanzienlijk stuk van het dorp in beslag. De acht verdiepingen tellende mouttoren, gebouwd in 1960, is overigens, net als kerk van de toren van de Sint-Gertrudiskerk, één van de blikbepalende aspecten van de Wijlrese skyline, bezien vanuit het Geuldal. De geschiedenis van de brouwerij gaat terug tot 1321. In 1871 kreeg de brouwerij de naam Brand. De Sint-Gertrudiskerk bestond al in 1263. Het huidige gebouw werd echter pas in 1835 gebouwd. De bouw stond onder leiding van de Akense architect Alois Klausener. In 1925 werd het gebouw in neo-gotische stijl vergroot. Vlakbij het dorp ligt de waterburcht Kasteel Wijlre. Het kasteel is gebouwd in Maaslandse renaissancestijl en stamt uit de 17e eeuw. Johan Arnold van Wachtendonck, in 1652 Heer van Wijlre, liet het bouwen. Het bouwwerk is opgetrokken uit bakstenen met daartussen lijsten van blauwsteen. Op de zijgevel is een fraaie zonnewijzer aangebracht. Vlakbij het kasteel staan de 18e eeuwse dienstgebouwen rondom een u-vormige binnenplaats. Langs de oprit met voormalige slotbrug, staan vier Toscaanse beelden die de vier jaargetijden uitbeelden. Bij het kasteel hoort tevens een prachtig park. Hierin is plaats voor allerlei kleine prieeltjes, fraai geschoren hagen, zeldzame heesters en bomen en een rosarium. Ook staan er allerlei moderne kunstwerken. In het park staat sinds 2001 het betonnen Hedge House, waarin moderne kunstwerken worden tentoongesteld. Beertsenhoven. Beertsenhoven is een klein gehucht vlakbij Wijlre. Het telt slechts een handjevol huizen, waaronder een fraai vakwerkhuis in L-vorm. Ertegenover staat een mooie vliegden. Stokhem. Stokhem is een klein gehucht nabij Wijlre. In 1399 werd het vermeld als Stochem, in 1749 als Stockem. De naam stamt van de woorden stok, voor boomstam en heem hetgeen woonplaats betekend.